De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKb) geldt vanaf 1 januari 2024. 

De Wkb heeft als doel de bouwkwaliteit te verbeteren. Nieuw zijn:

  • De functie van de onafhankelijke kwaliteitsborger. Dit was een taak van de gemeente.
  • De toets vooraf op de bouwplannen wordt vervangen door de toets in de praktijk.

Proces vergunningverlening

De Wkb knipt het proces voor vergunningverlening in tweeën:

  1. het ruimtelijke deel (toets aan omgevingsplan en -veiligheid): deze loopt via de gemeente.
  2. het bouwtechnische deel: een toetsing in de praktijk op het bouwwerk zoals gebouwd.

De initiatiefnemer is verplicht voor het bouwtechnische deel een onafhankelijke kwaliteitsborger in te schakelen. Deze kwaliteitsborger toetst tijdens de bouw het bouwplan aan de bouwtechnische voorschriften uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en verklaart of de getoetste onderdelen aan de voorschriften voldoen. Een verklaring van de kwaliteitsborger is bij oplevering voorwaarde voor ingebruikname.

Op Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw(externe link) vindt u een kwaliteitsborger bij u in de buurt.

Wie is waarvoor verantwoordelijk?

  • Het bouw- en woningtoezicht, is een taak van onafhankelijke marktpartijen, de kwaliteitsborgers. Eerder voerde de gemeente dit uit.
  • De gemeente blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de bestaande bouw en bouw- en sloopveiligheid en blijft het bevoegd gezag.
  • De initiatiefnemer legt inhoudelijk verantwoording af aan het bevoegd gezag. Dit doet hij met twee documenten:
    1. Met de risicobeoordeling en borgingsplan voor de aanvang van de bouw.
    2. Met het dossier bevoegd gezag tijdens en bij de afronding van het bouwtraject.

Meer weten?

Bouwen onder kwaliteitsborging in beeld

In het plaatje ziet u het stappenplan van het bouwen onder kwaliteitsborging

Wat doet een kwaliteitsborger?

Valt uw bouwwerk onder gevolgklasse 1? U vindt voorbeelden op de website van de VNG(externe link) . Dan moet u, vóór u aan de slag kunt, een onafhankelijke kwaliteitsborger opdracht geven. Deze controleur kijkt van plan tot oplevering mee met de bouw en controleert en geeft uiteindelijk een verklaring af. Bij gevolgklasse 1 moet u denken aan woningen en eenvoudige bedrijfspanden. Of uw bouwproject onder de Wet kwaliteitsborging valt, kunt u ook nagaan via Omgevingsloket.nl(externe link).

  • In een borgingsplan geeft de kwaliteitsborger aan wat er moet gebeuren zodat uw bouwproject uiteindelijk aan alle technische bouwregels voldoet.
  • In een risicobeoordeling legt de kwaliteitsborger vast wat de risico’s zijn van uw bouwplannen vanuit de omgeving. Denk aan een zachte bodem waardoor er extra aandacht nodig is voor de fundering.

Via het Register Kwaliteitsborging(externe link) vindt u een overzicht van kwaliteitsborgers.

Doe vooraf een bouwmelding bij de gemeente

Met de risicobeoordeling en het borgingsplan van de kwaliteitsborger moet u, of uw architect, adviseur of aannemer, een bouwmelding doen bij de gemeente. Ook dit doet u via Omgevingsloket.nl(externe link). Bij de melding geeft u aan met welke kwaliteitsborger u samenwerkt.

Als de kwaliteitsborger of de gemeente een probleem ziet, kan de gemeente de bouw stilleggen.

  • De bouwmelding moet uiterlijk vier weken voor u met de bouw start bij de gemeente binnen zijn. Zonder deze melding mag u niet beginnen.
  • Doe de melding ook niet te vroeg: de bouwmelding is maar een jaar geldig. Check bij een hernieuwde melding of er risico’s vanuit de omgeving zijn veranderd of bijgekomen.

Meld start- en einde bouwwerkzaamheden

De aannemer of opdrachtgever moet de gemeente informeren over wanneer de bouwwerkzaamheden beginnen en eindigen. Deze informatieplicht moet:

  • Ten minste 2 werkdagen vóór het begin van de bouwwerkzaamheden gedaan zijn. 
  • Uiterlijk op de eerste werkdag ná afloop van de bouwwerkzaamheden gedaan zijn.
  • Gebeurt het informeren niet? Dan is het niet toegestaan om het bouwwerk in gebruik te nemen.

Deze informatieplicht geldt alleen als een omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit of een bouwmelding verplicht is. Tijdens de bouw moet deze informatie aanwezig zijn.

Moet ik een gereedmelding doen?

Is het bouwwerk technisch klaar voor oplevering? Dan ontvangt u van de aannemer en de kwaliteitsborger informatie waarmee u een gereedmelding moet doen bij de gemeente. Hiermee geeft u de gemeente inzicht in de geleverde kwaliteit van het bouwwerk. Blijkt er later toch iets niet in orde? Dan kan deze informatie belangrijk zijn:

  • De aannemer geeft u de benodigde documenten voor:
    • Consumentendossier, ook wel opleverdossier genoemd
    • Dossier Bevoegd Gezag
    • Gereedmelding, waarin een beschrijving staat wat er precies gebouwd is en welke maatregelen er genomen zijn om risico’s vanuit de omgeving te beperken
  • De kwaliteitsborger geeft u een verklaring waarin staat:
    • Met welk systeem de controle is gedaan.
    • Dat hij/zij dit systeem mag gebruiken.
    • Dat de controles op de juiste manier zijn uitgevoerd.
    • Dat hij/zij vindt dat het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften.

Let op: De gereedmelding is een meldingsplicht. Zonder gereedmelding mag het gebouw niet worden gebruikt. U doet de gereedmelding via Omgevingsloket.nl(externe link), uiterlijk twee weken voordat het gebouw gebruikt gaat worden.

Wanneer kan het gebouw in gebruik worden genomen?

Als u het bouwwerk heeft gereed gemeld, controleert de gemeente of de gereedmelding volledig is en beoordeelt de verklaring van de kwaliteitsborger en de rest van de aangeleverde informatie. Is alle informatie die bij de gereedmelding hoort, op orde? Dan mag het gebouw twee weken na indiening van de gereedmelding in gebruik worden genomen.

Bij een onvolledige gereedmelding informeert uw gemeente u hierover zodat u ontbrekende informatie alsnog kan aanleveren. Let op: Het bouwwerk is niet per se af als u de gereedmelding doet. Het is dan 'klaar' volgens de bouwregels. Soms zijn er nog werkzaamheden (zoals schilderwerk) die plaatsvinden voor de oplevering en in de twee weken voor de ingebruikname.