Veelgestelde vragen over (sociaal) prikkelarm wonen

(Sociaal) prikkelarme woningen zijn huizen voor mensen die niet goed kunnen wonen in een normale woonwijk, bijvoorbeeld door psychische problemen. Het zijn meestal kleine woningen voor één persoon, die wat verder van andere huizen staan, maar wel dicht bij voorzieningen zoals een supermarkt.

In West-Friesland zijn ongeveer 10 tot 15 mensen die niet goed kunnen wonen in een normale omgeving. Deze mensen hebben vaak problemen met wonen en vertonen soms gedrag dat moeilijk te begrijpen is. Zij zorgen bijvoorbeeld voor overlast. In een (sociaal) prikkelarme woning kunnen ze rust vinden en soms ook werken aan hun herstel. Dit zorgt weer voor minder overlast. 

Het Zorg en Veiligheidshuis NHN vraagt gemeenten al langer om woningen voor deze groep te maken. 

Het is nog niet zeker hoeveel woningen er komen. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan. Naar verwachting gaat het om 7 woningen.

Het is nog onduidelijk of en zo ja wanneer de woningen er komen. Het college besluit na de buurtgesprekken en de openbare beeldvormende commissie met de gemeenteraad of zij aan de gemeenteraad wil voorstellen om verder te gaan met de locatie. Vervolgens besluit de gemeenteraad of zij het college de opdracht gaat geven om verder te gaan. Als zij dat besluiten dan wordt er verder onderzoek gedaan. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de precieze kosten voor de woningen en de begeleiding, welke maatregelen moeten worden genomen om geluid te verminderen en of er afspraken moeten worden gemaakt over spuitzonering. 

Er wordt gekeken of een proef van 5 jaar haalbaar is. Na 5 jaar wordt de proef geëvalueerd en gekeken of het een succes was en hoe het verder zal gaan.

Het lijkt op beschermd wonen, omdat er zorg beschikbaar is. Zowel gepland als onverwacht en deze zorg is 24 uur per dag oproepbaar.

In steden zoals Rotterdam, Amsterdam en Tilburg bestaan dit soort woningen al langer. Ook is gekeken naar de voorziening in Heiloo. Uit onderzoek blijkt dat mensen in (sociaal) prikkelarme woningen nauwelijks overlast veroorzaken omdat zij hier tot rust komen en er veel begeleiding is. 

De bewoners betalen zelf de huur voor hun woning.

De woningen zijn voor volwassenen (18+) die kwetsbaar zijn door een combinatie van psychische en sociale problemen, soms in combinatie met verslavingsproblematiek. Zij hebben vaak weinig mensen om zich heen die steun geven en missen een daginvulling. Wonen bij andere mensen, zoals bij beschermd wonen of wonen in een drukke woonwijk, past niet bij hen. De meeste mensen leven met grote regelmaat op straat. Het lukt vaak niet om hen te helpen zolang zij op straat verblijven of in een woning in een drukke woonwijk, omdat zij daar veel onrust ervaren en overlast veroorzaken. Daardoor stabiliseren de problemen niet van hen en de omgeving. In een (sociaal) prikkelarme woning kunnen ze rust vinden en soms ook werken aan hun herstel. Dit zorgt weer voor minder overlast. 

Als de locatie geschikt is, dan mogen hier inwoners uit Koggenland of andere Westfriese gemeenten wonen. De gemeenten die meebetalen aan de (sociaal) prikkelarme woningen zijn Enkhuizen, Stede-Broec, Drechterland, Hoorn, Opmeer en Medemblik.

In West-Friesland gaat het om ongeveer 10 tot 15 mensen die in aanmerking komen voor dit type woning.

Na onderzoek bleek deze locatie de beste optie te zijn. De plek is redelijk afgelegen, maar toch ook in de buurt van bijvoorbeeld een supermarkt en openbaar vervoer.

Een bureau is in juli 2024 gestart met alle onderzoeken die nodig zijn om te kijken of dit echt een goede plek is. Het onderzoek is inmiddels afgerond. Er is duidelijk geworden dat de doelgroep vooral behoefte heeft aan weinig sociale prikkels. Deze locatie blijkt daar geschikt voor. Qua geluid is aanvullend onderzoek nodig. Er wordt verwacht dat er genoeg maatregelen mogelijk zijn waardoor het geluid minder wordt en de locatie daarmee geschikt wordt voor deze doelgroep. 

Er is altijd een vorm van begeleiding bij (sociaal) prikkelarm wonen. Hoeveel begeleiding er nodig is, hangt af van de bewoners. Het advies is dat er ongeveer 8 uur per dag iemand op de locatie is. Er zal 24 uur per dag zorg oproepbaar zijn (ook in de weekenden).

Uit onderzoek en voorbeelden van andere plekken in het land, blijkt dat aanwezigheid van dag en nacht begeleiding niet nodig is. Er wordt geadviseerd om ongeveer 8 uur per dag begeleiding op locatie te laten zijn. Daarbuiten is begeleiding oproepbaar. Daarnaast is het advies om de locatie af te sluiten met een hek, het terrein niet volledig openbaar te maken en cameratoezicht in te zetten. Als de voorziening er komt, dan worden er afspraken gemaakt met de politie en de BOA’s. Er wordt dan ook een telefoonnummer beschikbaar gesteld voor inwoners, zodat zij meteen iemand aan de lijn kunnen krijgen als er iets aan de hand is of er zorgen zijn. 

Er zullen regels worden opgesteld over wat als overlast wordt gezien. Als er overlast is, worden er maatregelen genomen. Sluiten van de locatie kan de laatste oplossing zijn.

Deze mensen bevinden zich nu al in de gemeenten en maken onderdeel uit van onze samenleving en ons straatbeeld. Veel van deze mensen verblijven nu op straat en maken ook gebruik van voorzieningen zoals de supermarkt, daardoor kan iedereen deze inwoners nu al tegen komen. 

We proberen met elkaar een oplossing te vinden voor een bestaand probleem. Het is belangrijk om een plek te vinden waar bewoners met bepaalde problemen tot rust kunnen komen en de juiste hulp en begeleiding kunnen krijgen. Als de voorziening er komt, houden we de gang van zaken goed in de gaten en zullen dit ook evalueren. Want het is ook belangrijk dat omwonenden prettig blijven wonen.

Er wordt onderzocht of de locatie geschikt is voor (sociaal) prikkelarme woningen en of het financieel haalbaar is. Een groot deel van het onderzoek is klaar. Dit is openbaar en te lezen op: https://raad.koggenland.nl/. Het rapport en de presentatie zijn te vinden bij de stukken van de beeldvormende commissie van 6 oktober 2025. Ondanks er al veel is onderzocht, moet er nog meer onderzoek plaatsvinden. Onder andere naar wat de huizen en begeleiding precies kost, wat er nodig is om geluid van de naastgelegen weg en de industrie te verminderen en of en welke afspraken er moeten worden gemaakt over van spuitzonering.

Het plan is haalbaar als de locatie aan de eisen voldoet of als er aanpassingen mogelijk zijn. Ook moet het financieel verstandig zijn en goed zijn voor zowel de doelgroep als de buurt.

Op 15 oktober 2024 was de 1e participatie avond met de directe omgeving. De uitkomsten van het onderzoek worden gedeeld in openbare beeldvormende commissie op 6 oktober en met belanghebbenden tijdens buurtgesprek van oktober 2025.

Een groot deel van het onderzoek is klaar. Deze is openbaar en online te lezen op Raad Koggenland . 

Het rapport en de presentatie is te vinden bij de stukken van de beeldvormende commissie van 6 oktober 2025.

Na de buurtgesprekken en de beeldvormende commissie van 6 oktober laat het college van burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad weten of zij de locatie verder willen onderzoeken. De gemeenteraad neemt daar een besluit over. Als de raad instemt, volgen extra onderzoeken en wordt de vergunningsprocedure gestart. Tijdens de vergunningsprocedure wordt de buurt betrokken. Of de voorziening er uiteindelijk komt, wordt een besluit van de gemeenteraad.